population BIO.: ขนาดของประชากร

ขนาดของประชากร

ประชากรสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติมีขนาดคงที่ในช่วงระยะเวลาใดระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งเป็นช่วงสั้นๆ เพราะโดยปกติแล้วขนาดของประชากรสิ่งมีชีวิตการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ทั้งนี้การเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรเกิดขึ้นเมื่อมีสมาชิกเข้ามา หรือออกจากกลุ่มประชากรนั้นๆ เช่น มีการเกิดหรือการอพยพเข้า หรือการตายและการอพยพออกเกิดขึ้น เป็นต้น ดังภาพที่ 22-5

ภาพที่ 22-5 ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากร

ปัจจัยที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากร การเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรขึ้นอยู่กับอัตราที่มีสมาชิกใหม่เข้ามาในกลุ่มประชากรนั้น เมื่อเปรียบเทียบกับอัตราที่มีสมาชิกออกจากกลุ่มประชากรนั้น ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรดังกล่าวแล้วได้แก่

อัตราการเกิด การเกิดเป็นการเพิ่มจำนวนสมาชิกใหม่ในกลุ่มประชากรเป็นผลมาจากการสืบพันธุ์ อัตราการเกิด (birth rate) คำนวณได้จากจำนวนของสิ่งมีชีวิตที่เกิดใหม่ต่อจำนวนสิ่งมีชีวิตนั้นจำนวน 1,000 ตัว

รู้หรือเปล่า ?

อัตราการเกิดของคนนั้นคำนวณได้จากจำนวนทารกที่เกิดจากสตรีที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ (อายุระหว่าง 15-44 ปี) จำนวน 1,000 คน ใน 1 ปี

ภาพที่ 22-6 ประชากรสุกรที่เกิดใหม่

อัตราการตาย การตายเป็นการลดจำนวนสมาชิกในกลุ่มประชากร อัตราการตาย (death rate) คำนวณได้จากจำนวนสิ่งมีชีวิตที่ตายต่อจำนวนสิ่งมีชีวิตนั้นจำนวน 1,000 ตัว

การอพยพ การอพยพ (migration) มีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากร ทั้งเนื่องจากมีการเคลื่อนย้ายของสิ่งมีชีวิตจากแหล่งหนึ่งไปยังอีกแหล่งหนึ่ง ทำให้จำนวนสมาชิกสิ่งมีชีวิตนั้นเพิ่มจำนวนขึ้นหรือลดจำนวนลงได้ ซึ่งการอพยพดังกล่าวนี้มี 2 ลักษณะ คือ

1. การอพยพเข้า (immigration) เป็นการเคลื่อนย้ายสิ่งมีชีวิตจากประชากรแหล่งอื่นเข้ามารวมกลุ่มกับประชากรที่มีอยู่เดิมทำให้จำนวนประชากรในแหล่งนั้นเพิ่มจำนวนขึ้น 2. การอพยพออก (emigration) เป็นการเคลื่อนย้ายสิ่งมีชีวิตจากประชากรแหล่งเดิมออกไปสู่แหล่งใหม่มีผลทำให้จำนวนประชากรในแหล่งนั้นลดจำนวนลง